Project NEXUS, ABD Hava Kuvvetlerinde Dağıtık Komuta Kontrol
ABD Hava Kuvvetleri’nin Project NEXUS girişimi, komuta-kontrolü merkezi karargâhlardan dağıtık düğümlere taşıyarak Kill Chain’i hızlandırmayı hedefliyor.
Project NEXUS: ABD Hava Kuvvetleri’nde Dağıtık Komuta Kontrol Mimari Yapısına Geçiş Projesi
Project NEXUS, savaşın merkezden yönetilmesi anlayışını değiştirerek karar döngüsünü saha odaklı, hızlı ve kesintiye dayanıklı hale getirmeyi amaçlıyor.
ABD Hava Kuvvetleri, modern muharebe ortamının giderek daha karmaşık, elektronik harp etkisine açık ve iletişim açısından kesintili bir karakter kazandığını kabul ediyor. Bu yeni koşullar, yirmi yılı aşkın süredir kullanılan büyük ve merkezî komuta-kontrol yapılarının zayıflıklarını görünür hale getirdi.
Project NEXUS, bu kırılganlığı azaltmak ve savaşı komuta merkezi yada merkezleri veya düğüm noktaları vurulduğunda dahi operasyonun devam etmesini sağlamak amacıyla geliştirilen yeni nesil dağıtık C2 girişimi olarak öne çıkıyor.
Merkezi Komuta Mimarisi Neden Yetersiz?
Irak ve Afganistan gibi düşük tehditli harekât bölgelerinde etkili olan geleneksel AOC/CAOC yapıları, gelişmiş A2/AD tehditleri karşısında savunmasız hale geldi. Uydu bağlantısının kesilmesi, karargâhların uzun menzilli füze tehdidi altına girmesi veya yoğun siber saldırı gibi durumlarda karar zinciri tamamen kopabiliyor.
Project NEXUS, bu bağımlılığı ortadan kaldırmayı ve komuta-kontrol kapasitesini coğrafi olarak dağılmış, birbirinden bağımsız çalışabilen düğümlere bölmeyi hedefliyor. Böylece bir düğüm kaybedilse dahi görev devam ediyor olacak.
Çin Pasifik savaşında askeri doktrinini ABD ve Müttefiklerinin entegre komuta kontrol mimarisini felç etmeye yönelik olarak kurguluyor. Bu strateji dorudan C2 ve düğüm noktalarını hedef alıyor. Yapay zekâ ve büyük veri analizleriyle desteklenen Çin C4ISR altyapısı sayesinde, düşmanın komuta-kontrol ağları ve kritik altyapıları nokta atışıyla çökertilmek isteniyor.
Veri Artık Merkeze Değil Etkiye Akıyor
Geleneksel modellerde sensör verisi DCGS (Distributed Common Ground System ABD İstihbarat Sistemi) gibi analiz merkezlerine aktarılıyor, ardından komuta merkezine yönlendiriliyor ve en sonunda angajman kararı veriliyordu. Bu model hem zaman kaybı yaratıyor hem de kesintisiz ağ bağlantısı gerektiriyordu.
Project NEXUS ile farklı araç setlerine sahip istihbarat ekipleri veriyi ortak ve paylaşılan bir data boru hattına (shared data pipeline) aktarabiliyor. Bu sayede analiz ve hedefleme süreçleri sahaya daha yakın yürütülüyor ve karar zinciri hızlanıyor. Bu yeteneğe özellikle Kill Chain yani öldürme sürecinin hızlı bir şekilde tamamlanabilmesi için çok ihtiyaç duyuluyor.
İnsan-Makine İşbirliği ile Hızlanmış Karar Döngüsü
Modern harekât ortamında veri hacmi, insan analistlerin tek başına işleyemeyeceği seviyeye ulaşmış durumda. NEXUS, bu yükü makinelere paylaştırarak analistleri ve karar vericileri veriye boğulmuş askeri personelden stratejik kararlar alabilen yöneticilerine dönüştürüyor. bu kapsamda da artık C2 ve yapay zeka artık ayrılmaz bir ikili oldular.
Bu yaklaşım özetle:
- Veri toplama → Otomasyon
- Veri anlamlandırma → İnsan + Yapay Zekâ
- Karar ve yetki → Komutan
şeklinde yeniden tanımlanmış bir süreci ve yeni bir anlayışı önümüze koyuyor.
Kill Chain’den Kill Web’e Evrim
Geçmişte sensör-denetleme-angajman zinciri doğrusal ilerliyordu. Project NEXUS, bu modeli çok düğümlü, eş zamanlı ve dağıtılmış bir yapıya taşıyarak kill web konseptini somut uygulamaya dönüştürüyor.
Bu dönüşüm, komuta-kontrolü tek merkezli yönetim paradigmasından çıkarıp:
- çoklu düğümlü,
- sahaya yakın konumlanmış,
- kesintiye dayanıklı
bir sisteme dönüştürmeyi hedefliyor.
Dijital Savaş Ağı Ekosisteminde NEXUS’un Yeri
Project NEXUS, ABD’nin daha geniş AC2 ve dijital savaş ağı stratejisinin operasyonel ayağı olarak konumlanıyor. Program, şu girişimlerle bütüncül bir yapı oluşturuyor:
| Program | Rol |
| ABMS | Sensör ve veri entegrasyonu |
| Overmatch | Deniz kuvvetleri taktik ağı |
| Project Convergence | Kara kuvvetleri ağ-merkezli angajman |
| ShOC-N | Deney ve doğrulama laboratuvarı |
| Project NEXUS | Karar döngüsünü dağıtık düğümlere taşıyan uygulama katmanı |
Bu ekosistem, ABD’nin gelecekte savaşın “komuta edilirken kesintiye uğrayan ortam” koşullarında sürdürülebilir olmasını hedefleyen yeni AC2 (Advanced Command and Control) doktrininin temel taşı niteliğinde olacak diyebiliriz.
Sonuç
Project NEXUS, ABD Hava Kuvvetleri’nin komuta-kontrol anlayışında köklü bir paradigma değişimi başlatıyor. Amaç yalnızca yeni yazılımlar geliştirmek değil, karar almayı merkezden sahaya yaymak; veri füzyonunu hızlandırmak; insan, makine ve operasyonel düğümleri aynı kill web içinde ölçeklenebilir şekilde buluşturmak. Bu mimari ACE, Agile Combat Employment Dokrininin başarılı olması için çok gerekli bir ihtiyaç.
Bu dönüşüm, savaşı daha hızlı, daha dayanıklı ve daha dağıtık hâle getirmeyi hedefliyor. Savaşı kazanmak için DAF Battle Network geliştiriyor. Diğer bir ifade ile ABD Hava Kuvvetleri, Shadow Operations Center–Nellis’te yürüttüğü deneylerle dağıtık komuta-kontrol, yapay zekâ destekli hedefleme ve veri füzyonu temelli DAF Battle Network’ü geliştiriyor.
Project Nexus, ABD hava kuvvetlerinin dolayısıyla ABD Silahlı Kuvvetlerinin gelecekte yapılacağı ön görülen pasifikteki savaşı kazanması için gereken bileşenleri bulup bir araya getirmeye çalışıyor. Pasifik savaşında ilk saatler ilk günler çok önemli olacak şimdiden o kritik saatler için hazırlanmak ve teknoloji geliştirmek gerekiyor.
Hatırlatmakta fayda var ABD pasifik Savaşında zafere ulaşabilmek için bölgede Hub Spoke doktrinini hayata geçirmeye çalışıyor.
