Türkiye Uzayda Elektrik İtkili Manevra Motoru Geliştirecek

Türkiye’nin Hall Etkili İtki Motoru Geliştirme Altyapı Projesi (HALE), ülkemizin uzay alanındaki bağımsızlığını artırmaya yönelik stratejik bir çalışmadır. Bu proje, TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) liderliğinde yürütülmekte olup, elektrikli itki sistemleri alanında kritik bir teknoloji olan Hall Etkili İtki Motoru geliştirmeyi hedeflemektedir.

Hall Etkili İtki Motoru Nedir?

Hall etkili itki motoru, uzay araçlarının itki sistemlerinde kullanılan bir tür elektrikli itki motorudur. Yüksek verimlilik ve düşük enerji tüketimi sağladığı için özellikle uydu pozisyonlama, yörünge değişimi ve uzun süreli derin uzay görevlerinde tercih edilir.

Bu motorlar, gaz (örneğin ksenon) itici yakıtı kullanarak, bir elektrik alan ve manyetik alan yardımıyla iyonlaştırılmış gaz partiküllerini hızlandırır ve bu şekilde itki gücü üretir.

HALE Projesi Hakkında Temel Bilgiler

1. Amacı ve Hedefleri:
   • Türkiye’nin ilk yerli ve milli Hall etkili itki motorunu geliştirmek.
   • Uzay görevlerinde yörüngeye yerleşim, yörünge düzeltme ve uyduların görev süresini uzatma gibi operasyonlar için bu motorları kullanmak.
   • Elektrikli itki sistemlerinde dışa bağımlılığı azaltarak uluslararası pazarda rekabet gücünü artırmak.
   • Yerli uzay araçlarına, tamamen milli bir itki sistemi kazandırmak.
2. Geliştirilecek Teknolojiler:
   • Hall etkili itki motorunun çekirdek tasarımı ve prototip üretimi.
   • Plazma itki teknolojileri ve ilgili test altyapılarının geliştirilmesi.
   • İtki motoru kontrol sistemleri ve güç dağıtım ünitelerinin tasarımı.
   • Yüksek saflıkta ksenon gaz sistemlerinin entegrasyonu.
3. Projenin Katkıları:
   • Uyduların Görev Süresi: Hall etkili motorların daha verimli olması, uyduların görev süresini artırır.
   • Ekonomik Avantaj: Geleneksel kimyasal itki sistemlerine kıyasla yakıt tüketimi düşüktür ve toplam görev maliyetlerini azaltır.
   • Çevresel Fayda: Elektrikli itki sistemleri, çevreye duyarlı ve daha az kütleli bir yakıt sistemi kullanır.

Türkiye’nin Bu Alandaki Potansiyel İşbirlikleri

TÜBİTAK UZAY: Motor tasarımı, test altyapıları ve plazma fizik çalışmaları.
TUSAŞ: Uzay araçlarının entegrasyonu ve motorun platforma uygunluğu.
ROKETSAN: İtki sistemi teknolojilerindeki deneyimi ile katkı sağlar.
ASELSAN: Güç kontrol birimleri ve elektronik sistemlerin geliştirilmesi.

Proje Kapsamında Öne Çıkan Test Altyapıları

Hall etkili itki motorlarının geliştirilmesi için özel test ortamlarına ihtiyaç duyulur. HALE projesi kapsamında:

Plazma Test Laboratuvarı: Plazma üretim ve itki sistemlerinin verimliliğini test eder.
Vakum Odaları: Uzay koşullarını simüle ederek motorların dayanıklılık testlerini gerçekleştirir.
Manyetik Alan Ölçüm Sistemleri: Motorun performansını etkileyen manyetik alan optimizasyonlarını ölçer.

Uluslararası Perspektif ve Türkiye’nin Kazanımları

Hall etkili motorlar, dünya genelinde yalnızca az sayıda ülke tarafından üretilmektedir. Türkiye’nin HALE projesi:

Rekabet Gücü: Yerli motorlar, uluslararası uzay endüstrisi pazarında Türkiye’yi önemli bir oyuncu haline getirebilir.
Bağımsızlık: Türkiye’nin uzay programlarındaki teknolojik bağımsızlığına büyük bir katkı sağlar.
Stratejik Derinlik: Uydu ve uzay araçlarında kritik bir teknoloji olan elektrikli itki sistemlerinin geliştirilmesi,

Türkiye’nin uzayda caydırıcı bir güce sahip olmasını destekler.
HALE projesi, Türkiye’nin uzay alanında ileri teknoloji geliştirme hedeflerinin somut bir göstergesidir. Hall etkili itki motorları sayesinde, ülkemiz hem yerel uzay projelerinde hem de uluslararası platformlarda teknolojik üstünlük ve ekonomik fayda sağlayacaktır.

Milli Uzay programı hedefleri doğrultusunda icraatlara devam edilmekte ve teknolojik kazanımlar yeni edinimler elde etmektedir.  Deneysel boyda veküçük uydularda yapılan bu gelişim daha büyük projelere taşınacak.