Tengyun, Tianji, Hyperbola Çin uzay projeleri farkı nedir?

Çin’in Tengyun, Tianji, ve Hyperbola projeleri, uzay teknolojisi alanında farklı hedeflere odaklanan ve ayrı kurumlar tarafından geliştirilen projelerdir. İşte bu üç proje arasındaki farklar, hedefleri, tamamlanma süreleri ve tahmini maliyetleri hakkında detaylı bilgi,

Tengyun (Reusable Spaceplane Project)

Geliştirici: Çin Havacılık ve Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi (CASC)
Hedef:

• Tekrar kullanılabilir bir uzay aracı (spaceplane) geliştirmek.
• Uzay uçuşlarını ticari ve askeri amaçlarla daha ekonomik hale getirmek.
• Hem yörüngesel hem de atmosfer içi uçuş gerçekleştirebilmek.

Teknik Özellikler:

• Havadan fırlatma yöntemiyle (air-launch) uzaya çıkabilme.
• Yakıt tasarrufu ve tekrar kullanılabilirlik odaklı modüler tasarım.

Tamamlanma Süresi:

• Prototip test uçuşları 2020’lerin ortasında başladı. Projenin tamamlanması ve ticari hizmete girmesi 2030 olarak öngörülüyor.

Maliyet:

• 5-7 milyar USD tahmini geliştirme maliyeti.

Tianji (Reusable Rocket Project)

Geliştirici: Çin Uzay Bilimi ve Teknolojisi Şirketi (CALT)
Hedef:

• SpaceX’in Falcon 9 roketine benzer bir tekrar kullanılabilir roket geliştirmek.
• Roketlerin dikey iniş yapabilmesini sağlamak.
• Maliyeti düşürerek ticari uzay uçuşlarını desteklemek.

Teknik Özellikler:

• Dikey iniş kabiliyeti (Vertical Landing).
• Yük taşıma kapasitesini artırmak için modüler yapıya sahip roket tasarımı.
• İlk testlerde oksijen ve metan yakıtı kullanan motorların geliştirilmesi üzerinde çalışılıyor.

Tamamlanma Süresi:

• İlk testler 2025’te tamamlanabilir. Ticari uçuşlar için hizmete girişi 2027-2028 yıllarında bekleniyor.

Maliyet:

• 4 milyar USD civarında tahmini bir geliştirme bütçesi.

Hyperbola (Commercial Launch Vehicle by iSpace)

Geliştirici: iSpace (Interstellar Glory)
Hedef:

• Özel sektör tarafından geliştirilen ticari fırlatma aracı oluşturmak.
• Küçük ve orta ölçekli uyduların düşük Dünya yörüngesine (LEO) ekonomik bir şekilde taşınması.
• Çin’in özel girişimlerini destekleyen ilk projelerden biri.

Teknik Özellikler:

• Katı yakıtlı Hyperbola-1 roketi, 300-500 kg yük taşıma kapasitesine sahip.
• Hyperbola-2, tekrar kullanılabilir bir roket olarak geliştiriliyor.

Tamamlanma Süresi:

• Hyperbola-1’in test uçuşları 2019’da başladı.
• Hyperbola-2’nin dikey iniş testleri 2024’te tamamlanabilir ve 2026’da hizmete girebilir.

Maliyet:

• 1-2 milyar USD ile diğer projelere göre daha düşük bir bütçeyle geliştiriliyor.

Farklar ve Öne Çıkan Özellikler

Bu üç projenin farklı odak alanları olmasına rağmen, ortak amaçları Çin’in uzay teknolojilerinde lider bir pozisyona gelmesi ve maliyetleri düşürerek ticari başarılara ulaşmasıdır.