Otonom X-BAT’e F-16 Motoru: GE ve Shield AI Anlaştı

WASHINGTON – Modern havacılıkta paradigmayı değiştirecek devrim niteliğinde bir iş birliği duyuruldu. GE Aerospace ve otonom yapay zekâ teknolojilerinin öncüsü Shield AI, 5 Kasım 2025’te imzaladıkları bir Mutabakat Zaptı (MoU) ile X-BAT otonom VTOL (Dikey Kalkış ve İniş) savaş uçağına, F110-GE-129 turbofan motorunun entegre edileceğini açıkladı. Bu stratejik ortaklık, bir insansız “kol uçağı” platformunu, dünya çapında binlerce F-16 ve F-15’e güç veren kanıtlanmış bir savaş jeti motoruyla birleştiriyor. Hedef; savaş uçağı sınıfındaki itki gücünü, dikey hareket kabiliyeti ve pist bağımsızlığı ile bir araya getirerek muharebe sahasına yepyeni bir soluk getirmektir.

Savaşın Yeni Kuralı: Pist Bağımsızlığı ve Lojistik Ortaklık

Bu iş birliğinin yankıları sadece teknik bir entegrasyondan çok daha derindir. Modern savaş senaryoları, özellikle Doğu Avrupa ve Hint-Pasifik’teki ada zincirleri gibi coğrafyalarda, askeri üslerin ve pistlerin ne kadar hassas ve öncelikli hedefler olduğunu kanıtlamıştır. X-BAT’in VTOL yeteneği, bu zafiyeti tamamen ortadan kaldırıyor. Platform, bir piste ihtiyaç duymadan, gemi güvertelerinden, küçük bir orman açıklığından veya hasar görmüş ileri üslerden operasyon yapabilme kabiliyeti kazanıyor.

Ancak anlaşmanın asıl stratejik dehası, lojistik ortaklıkta yatıyor. F110 motor ailesi, kırk yılı aşkın süredir sürekli geliştirilen ve 11 milyon uçuş saatini geride bırakmış, dünyanın en güvenilir ve yaygın savaş uçağı motorlarından biridir. ABD ve müttefik hava kuvvetlerinin envanterindeki F-16 ve F-15 filolarının büyük bir kısmı zaten bu motoru kullanıyor.

Shield AI’nin bu motoru seçmesi, X-BAT’i satın alacak potansiyel müttefik ülkelerin yeni bir motor ekosistemi kurmak, yeni yedek parça stokları oluşturmak veya teknisyenler için sıfırdan eğitim programları başlatmak zorunda kalmayacağı anlamına geliyor. Bir hava kuvveti, mevcut F-16 motor bakım hattını, aynı zamanda otonom X-BAT drone’ları için de kullanabilecek. Bu durum, “muharebeye hazır kütle” oluşturmanın önündeki en büyük maliyet ve zaman engellerinden birini ortadan kaldırıyor.

Teknolojinin Kalbi: F110 Motoru ve AVEN Lülesi

Bu devrimci platform, iki kanıtlanmış teknolojinin birleşimi üzerine kurulu: Shield AI’nin yapay zekâ pilotu ve GE’nin ham gücü.

• Platform: Shield AI X-BAT
  • 21 Ekim’de Washington, D.C.’de tanıtılan X-BAT, Hivemind adlı yapay zekâ pilotu tarafından yönetilen otonom bir savaş uçağıdır.
  • Temel amacı, CCA (Müşterek Savaş Uçağı) programı paradigmalarına uygun olarak, insanlı avcı uçaklarına “kol uçağı” (wingman) olarak eşlik etmektir.
  • Tasarımı, pistten bağımsız, dağıtık ve hayatta kalma kabiliyeti yüksek operasyonlara odaklanmıştır.
• Motor: GE F110-GE-129
  • Yaklaşık 29.000 lbf (131 kN) itki gücü sınıfında yer alan, yüksek performanslı bir turbofan motordur.
  • Kanıtlanmış Geçmiş: F-16C/D, F-15 varyantları ve Japonya’nın F-2 uçağı gibi ön saflardaki platformlarda kendini kanıtlamıştır.
  • KAAN Bağlantısı: Türk havacılığı için de kritik bir öneme sahiptir. Türkiye’nin 5. nesil milli muharip uçağı KAAN‘ın prototipleri de gücünü iki adet F110-GE-129 motorundan almaktadır. Bu durum, motorun sadece eski değil, en modern platformlar için bile hâlâ zirvede bir seçenek olduğunu göstermektedir.
• Sihirli Dokunuş: AVEN İtki Vektörleme
  • Peki, bir F-16 motoru nasıl dikey kalkış yapacak? Cevap, GE’nin AVEN (Eksenel Simetrik Vektörlü Egzoz Lülesi) teknolojisinde yatıyor.
  • Daha önce F-16 test yataklarında (VISTA X-62A) kanıtlanmış olan bu teknoloji, motorun egzoz çıkışını (itki gücünü) mekanik olarak yönlendirir. X-BAT’in VTOL konfigürasyonunda bu lüle, itki gücünü dikey kalkış için aşağı doğru yönlendirecek ve ardından yatay uçuş için geriye doğru çevirecektir.

Geleceğin Savaş Alanı İçin Stratejik Bir Evlilik

Shield AI’nin F110’u seçme kararı, pist bağımsızlığı hedefiyle kanıtlanmış savaş uçağı performansını birleştirme niyetini açıkça ortaya koyuyor. Bu “entegrasyon”, yapay zekâ pilotu (Hivemind), kanıtlanmış savaş uçağı gücü (F110) ve pist bağımsızlığını (AVEN ile VTOL) tek bir pakette topluyor.

GE’nin F110 hattının küresel endüstriyel ve jeopolitik erişimi (Türkiye’nin KAAN programı dahil) göz önüne alındığında bu ortaklık Müşterek Savaş Uçağı (CCA) konsepti için hızlı bir yol sunuyor. F110 motorunu kullanan müttefik ülkeler bu sayede çok az bir lojistik entegrasyonla envanterlerine otonom ve pistten bağımsız bir hava gücü çarpanı ekleyebilecekler. Entegrasyon planlandığı gibi ilerlerse, bu birliktelik hava kuvvetlerinin dağıtık ve hayatta kalabilir bir muharebe gücünü nasıl oluşturduğunu hızlandırabilir.