Tayvan T-Dome: Yeni Ada Çaplı Hava Savunma Kalkanı

Tayvan T-Dome: Ada Çaplı Çok Katmanlı Hava Savunma Kalkanı Geliyor

Tayvan, giderek artan Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) baskısı ve doygun saldırı senaryoları karşısında “T-Dome” adını verdiği yeni, çok katmanlı hava savunma mimarisini hayata geçiriyor. İsrail’in Iron Dome sisteminden esinlenen ancak balistik füze, cruise füzesi, drone sürüleri ve elektronik harp tehditlerini kapsayacak şekilde ölçeklendirilen T-Dome, ada çaplı entegre C2 (Command and Control) ağı ile geleceğin savunma kalkanı olarak konumlanıyor. Aslında İsrail tarafından ilk kez telaffuz edilen Demir Kubbe sistemi alçak irtifalardaki roket ve havan saldırıları için düşünülerek geliştirildi zamanla ABD nin Altın Kubbe (Golden Dome) tabiri ile en popüler anlamına ulaştı.

Tehdit: Doygun Saldırı Senaryosu

PLA’nın 2024–2025 tatbikatlarında açık şekilde görüldüğü üzere Tayvan, aynı anda yüzlerce füze, kamikaze drone, seyir füzesi ve elektronik harp kombinasyonuyla karşılaşma riskini taşıyor. Bu nedenle T-Dome yalnızca önleyici füzelere değil, bütünleşik bir radar–datalink–AI komuta ağına dayanıyor.

T-Dome Nasıl Çalışacak? (4 Katmanlı Mimari)

1) Üst Katman – Balistik Füze Savunması

PAC-3 MSE (Patriot Advanced Capability – Missile Seğmene Enhancement)

PAC-3 MSE, özellikle balistik füzelere karşı geliştirilmiş, hit-to-kill prensibiyle çalışan en gelişmiş Patriot önleyicisidir. Daha büyük roket motoru ve yeni kanat tasarımı sayesinde önceki PAC-3 modellerine göre daha uzun menzil ve daha yüksek angajman zarfı sağlar. Terminal aşamada manevra kabiliyeti çok yüksektir ve çoklu hedef angajmanına uygundur

Sky Bow-III (Tien Kung-III)

Sky Bow-III, Tayvan’ın orta-yüksek irtifa için geliştirdiği yerli hava ve füze savunma sistemidir. Hem balistik füzelere hem de yüksek hızlı seyir füzelerine karşı görev yapabilen çift modlu arayıcı başlığa sahiptir. Katı yakıtlı roket motoru ve yüksek hız kabiliyeti sayesinde Tayvan’ın stratejik üst katman savunmasının temelini oluşturur.

Gelecekte THAAD benzeri üst katman için ABD ile görüşmeler sürdürülüyor. Bu katman, yüksek irtifa balistik hedeflere yönelik Tayvan’ın en kritik savunma hattı olacak.

2) Orta Katman – Cruise & Anti-Ship Tehditler

Sky Bow-II (Tien Kung-II)

Sky Bow-II, Tayvan’ın orta menzil hava savunma füzesidir ve özellikle seyir füzeleri, uçaklar ve insansız platformlara karşı tasarlanmıştır. Yarı aktif radar güdümü ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde ada çevresinde orta irtifa hava savunma boşluklarını kapatır. T-Dome mimarisinde orta katmanın ana omurgalarından biridir.

Sky Sword II (TC-2 / Tien Chien-II)

Sky Sword II, Tayvan’ın hem hava-hava hem de kara konuşlu hava savunma görevlerinde kullanılan aktif radar güdümlü taktik füzesidir. Yüksek hız, güçlü arayıcı başlık ve elektronik karşı tedbir dayanımı ile özellikle düşük irtifa cruise füzelerine ve hızlı jetlere karşı etkilidir. Karadan atılan versiyonu (TC-2N), T-Dome içinde esnek bir orta katman savunma çözümü sunar.

Hybrid Interceptor Program (ABD–Tayvan Ortak Programı)

Hybrid Interceptor Programı, ABD ve Tayvan’ın seyir füzeleri, kamikaze İHA’lar ve kısa menzil balistik tehditlere karşı ortak geliştirdiği yeni nesil bir önleyici füze projesidir. Programın amacı, Iron Dome benzeri düşük maliyetli önleyicileri, daha hızlı ve çok rollü hedefleme algoritmalarıyla birleştirerek orta–alçak irtifa boşluklarını kapatmaktır. Bu füze ailesi, T-Dome mimarisinde özellikle saturation attack (doygun saldırı) altında hızlı tepki verecek “esnek katman” görevini üstlenir.

Seyir füzeleri ve gemisavar tehditler bu katmanda ele alınacak.

3) Düşük İrtifa – Drone, Roket ve Kamikaze İHA Katmanı

Bu bölüm Iron Dome’a en çok benzeyen kısım:

• Kısa menzil interceptor prototipleri

• C-RAM benzeri hızlı top sistemleri

• 20–30 kW lazer projeleri

Tayvan’ın özellikle drone sürülerine karşı geliştirdiği hızlı reaksiyon kapasitesinin çekirdeği.

4) En Alt Katman – Drone Shield Layer

• Ada çapında kullanılabilecek RF jammer ağı

• Anti-UAS radar ve elektro-optik sensörler

• Mesh tabanlı taktik veri ağı

• Portatif elektronik harp sistemleri

Bu katman, düşük radar kesit alanına sahip platformlara karşı esnek bir savunma hattı oluşturuyor.

Komuta-Kontrol: T-Dome’nin Kalbi

Resmi adı “AIO” (All-Island Operations) olmasa da Tayvan, Po Sheng C4ISR modernizasyonu ve Integrated Air & Missile Defense (IAMD) mimarisi sayesinde ada genelinde (AIO) birleşik bir hava savunma resmi oluşturuyor. ABD ile uyumlu COP ekranları, Link-16 ağı, INS/JADC2 uyumlu yazılım modülleri ve AI destekli tehdit önceliklendirme algoritmaları T-Dome’nin gerçek gücünü oluşturuyor.

Bu entegrasyon sayesinde balistik, cruise ve drone tehditleri aynı ekranda, aynı komuta ağında yönetilebiliyor.

ABD Desteği ve Ortak Programlar

Washington yönetimi, Taipei ile 2024 sonrasında hava savunma modernizasyonu konusunda en büyük entegrasyon adımlarından birini atmış durumda. Counter-UAS test alanları, IAMD yazılım paketleri, sensör füzyonu algoritmaları ve Po Sheng Phase II modernizasyonu doğrudan T-Dome entegrasyonunu büyütüyor.

Takvim – T-Dome Ne Zaman Tamamlanacak?

2025: Anti-UAS test alanı olarak belki tüm ada kullanılacak. Savunma bakanlığı, 2025 savunma raporunda drone tehditlerine öncelik vereceğini ve anti-drone önlemlerini “öncelikli savunma kalemi” olarak belirlediğini açıkladı

2026: Kısa menzil interceptor denemelerinin yapılabileceği öngörülebilir. Bu katman diğer katmanlar gibi ABD ile sıkı iş birliği gerektirmekte.

2027–2030: Ada çaplı radar–C2 tam entegrasyon planlanıyor. Tam operasyonel hale gelişi 2030 sonrası olarak tahmin ediliyor.

T-Dome için Taiwan Ministry of National Defense 2025 sonunda ek savunma bütçesi teklif etti; raporlara göre bu paket yaklaşık 40 milyar ABD dolarına işaret ediyor. T-Dome hâlâ resmen “plan” aşamasında; kaç batarya olacağı, sistemlerin tam konfigürasyonu, mühimmat stoğu, radar/sensör sayısı vs kesin değil. Bu nedenle maliyet konusunda çok doğru bir tahmin yapmak şimdilik pek mümkün değil.

Tayvan Çin ile savaş için KİRPİ savunma stratejisini uygulamayı planlamaktadır. Bu plan gereği füze envanterini çoğaltmaya, çeşitlendirmeye ve geliştirmeye ihtiyacı vardır.