DLE: ABD Savunma Bakanlığı’nın Yeni Tatbikat Sistemi
ABD Savunma Bakanlığı’nın Department-Level Exercise (DLE) programı, tüm kuvvetleri kapsayan çok alanlı harekât konseptini test ediyor.
DLE (Department-Level Exercise) Nedir?
Department-Level Exercise (DLE), ABD Savunma Bakanlığı’nın (Department of Defense – DoD) 2024’ten itibaren başlattığı yeni nesil müşterek tatbikat çerçevesidir.
Amaç, yalnızca bir kuvvetin (örneğin USAF veya USN) değil; tüm kuvvetlerin (Air Force, Army, Navy, Marines, Space Force, Coast Guard) ve müttefik ortakların aynı anda çok alanlı (multi-domain) bir harekât ortamında koordineli biçimde çalışabilmesini test etmektir.
Bu tatbikat formatı, sadece klasik askeri manevraları değil; aynı zamanda yapay zekâ destekli komuta kontrol (AI C2), dağıtık lojistik, siber güvenlik, uzay tabanlı ağlar, otonom sistemler ve tedarik zinciri entegrasyonunu da içeriyor.
Kısaca DLE, geleceğin CJADC2 (Combined Joint All-Domain Command and Control) doktrininin sahadaki uygulama laboratuvarı konumundadır.
DLE’nin Yapısı ve Farkı
| Özellik | Açıklama |
|---|---|
| Kapsam | Tüm kuvvetlerin dahil olduğu “department-level” (bakanlık ölçeğinde) tatbikat. |
| Odak Alanları | Çok alanlı harekât (hava, kara, deniz, uzay, siber), otonomi, yapay zekâ, dağıtık lojistik. |
| Koordinasyon | U.S. Indo-Pacific Command (INDOPACOM), PACAF, USN, USMC, USAF, USSF, US Army. |
| Yenilik | Gerçek sistemlerin sahada test edilmesi (otonom uçaklar, AI C2 ağları, dijital ikmal sistemleri). |
| Senaryo | “Contested environment” — elektronik harp, iletişim kesintisi, düşman A2/AD ortamı altında operasyon kabiliyeti. |
Bu özellikleriyle DLE, “Department-level” yani Savunma Bakanlığı ölçeğinde planlanmış ilk bütünleşik tatbikat serisi olarak öne çıkıyor.
REFORPAC (Resolute Force Pacific): DLE’nin İlk Uygulaması
Resolute Force Pacific (REFORPAC), DLE serisinin Pasifik odaklı ilk tatbikatıdır.
Pasifik bölgesi (Guam, Hawaii, Filipinler hattı), ABD için en karmaşık lojistik ve iletişim coğrafyalarından biri olduğundan, DLE’nin ilk uygulaması burada seçildi.
Bu kapsamda:
-
AFWERX & Joby Aviation, Cessna 208B ile otonom hava lojistiği testleri yaptı.
-
U.S. Space Force, uydu bağlantı ve veri aktarım senaryolarını değerlendirdi.
-
U.S. Army & Marines, “island-hopping” (ada sıçramalı) ikmal senaryoları yürüttü.
-
U.S. Navy, insansız deniz platformlarını (USV/UUV) devreye soktu.
Bu bütüncül yapı, CJADC2 vizyonunu doğrudan uygulamaya taşıyor: tüm kuvvetlerin tek bir veri ağı ve komuta kontrol sistemi üzerinden senkronize çalışması.
“Department” Neden Önemli?
Buradaki “Department”, klasik anlamda bir kuvvet birimi değil; doğrudan Savunma Bakanlığı’nın tamamını (DoD) ifade eder.
Yani DLE, artık tek bir kuvvetin değil, Pentagon’un tüm organizasyonlarının ve müttefiklerinin ortak operasyonel test alanıdır.
| Tatbikat Seviyesi | Açıklama |
|---|---|
| Service-Level | Tek kuvvet (ör. sadece Hava Kuvvetleri veya Deniz Kuvvetleri) tatbikatı. |
| Joint-Level | Birkaç kuvvetin birlikte yürüttüğü ortak tatbikat. |
| Department-Level (DLE) | Tüm kuvvetler + müttefikler + DoD genel planlamasıyla yürütülen üst seviye tatbikat. |
Bu yüzden DLE, CJADC2’nin uygulanabilirliğini ölçen üst seviye laboratuvar olarak değerlendiriliyor.
Tatbikatlar, yalnızca askeri personelin değil, savunma sanayii ve teknoloji ekosisteminin de dahil olduğu bir entegre inovasyon sahası hâline geldi.
Kısa Tanım ve Stratejik Çıkarım
Department-Level Exercise (DLE), ABD Savunma Bakanlığı’nın tüm kuvvetleri, komutanlıkları ve müttefikleri tek çatı altında birleştirerek “çok alanlı operasyon” kabiliyetini test ettiği yeni nesil müşterek tatbikat sistemidir.
İlk uygulaması olan REFORPAC (Resolute Force Pacific), 2025 yazında Pasifik’te 3.000 millik bir alanda, 400 uçak ve 12.000 personelle yürütüldü.
Bu, ABD’nin “distributed operations” (dağıtık operasyonlar) ve “contested logistics” (mücadele ortamında lojistik) stratejilerini somutlaştıran en kapsamlı testlerden biri oldu.
Analiz: DLE Neden Küresel Örnek Olabilir?
DLE konsepti, yalnızca ABD için değil, müttefik ülkelerin gelecekteki operasyon doktrinleri için de yol gösterici olabilir.
NATO, Avrupa Birliği Savunma Ajansı (EDA) ve Japonya gibi ortaklar da benzer çok alanlı senaryo eğitimlerine ilgi göstermeye başladı.
Bu durum, gelecekte uluslararası CJADC2 uyumluluğu ve ortak veri paylaşımı protokolleri açısından kritik rol oynayacak.
