FCAS vs GCAP: Avrupa’nın 6. Nesil Yarışı Sürüyor

Yeni Nesil Rekabetin Başlangıcı

Avrupa savunma sahnesi, Soğuk Savaş sonrası en büyük havacılık rekabetine tanık oluyor.
Fransa-Almanya-İspanya ortaklığındaki Future Combat Air System (FCAS) projesi, İngiltere-İtalya-Japonya eksenindeki Global Combat Air Programme (GCAP) ile doğrudan karşı karşıya. Her iki proje de 6. nesil savaş uçağı üretmeyi hedefliyor, ancak yaklaşım farkları Avrupa’nın stratejik geleceğini de şekillendiriyor.

FCAS, 2017’de Paris-Berlin inisiyatifiyle başlatıldı ve 2040’larda Rafale ve Eurofighter’ların yerini alması planlanıyor. GCAP ise 2022’de ortaya çıktı ve 2035-2040 döneminde operasyonel hale gelmesi bekleniyor.

Her iki platform da sadece “yeni uçak” değil, insanlı-insansız işbirliği, ağ merkezli muharebe, yapay zekâ destekli görev yönetimi gibi unsurlarla geleceğin hava-uzay doktrinini temsil ediyor.

FCAS: Avrupa’nın Zoraki Uzlaşması

FCAS’ın kalbinde Fransa’nın Dassault Aviation ve Almanya’nın Airbus Defence & Space şirketleri bulunuyor. Ancak programın ilerlemesini yavaşlatan en önemli unsur, iş paylaşımı ve kontrol mücadelesi.
Dassault, uçağın “uçuş kontrol sistemi” gibi kritik teknolojilerinde liderlik istiyor. Airbus ise Almanya’nın endüstriyel katkısının küçümsenmemesini savunuyor.

Fransız Hava Kuvvetleri Tuğgeneral Philippe Suhr, tartışmaların “abartıldığını” belirtiyor:

“Farklılıklar var ama okuduklarınıza inanmayın. FCAS hâlâ ortak kararlılıkla ilerliyor; 2040’larda teslim edeceğiz.”

Bu açıklama, programın kamuoyu nezdinde sarsılan imajını toparlama çabasını yansıtıyor.
Yine de FCAS, Avrupa’nın stratejik özerklik arayışının sembolü olmaya devam ediyor.
Proje, Fransa-Almanya-İspanya arasında ortak dijital muharebe ağı ve insansız savaş uçağı sürüleri (Remote Carriers) konseptiyle “System of Systems” anlayışına dayalı bir mimariyi hedefliyor.

GCAP: Egemen Teknoloji ve Ortak Akıl Dengesi

GCAP cephesinde tablo daha istikrarlı görünüyor.
İngiltere’nin BAE Systems, İtalya’nın Leonardo, Japonya’nın Mitsubishi Heavy Industries liderliğinde yürüyen program, 2025 itibarıyla üç sanayi konsorsiyumu oluşturdu.
İtalya, 2025 sonuna kadar 1 milyar avroluk ulusal sözleşme hedefini duyurdu.

İtalyan Savunma Bakanlığı’ndan Albay Antonio Vivolo, Roma Uluslararası Savaş Uçağı Konferansı’nda şu vurguyu yaptı:

“Amaç sadece yeni bir savaş uçağı elde etmek değil; teknolojik ve endüstriyel egemenliği korumak. Altın anahtar, bağımsız kalırken güvenilir ortak olabilmektir.”

Bu yaklaşım, GCAP’ı “sadece bir uçak projesi” olmaktan çıkarıp, egemenlik + paylaşım dengesine dayalı bir savunma felsefesine dönüştürüyor.
Proje, yapay zekâ ile desteklenen görev yönetimi, sensör füzyonu, veri bağlantısı, otonom kontrol ve kuantum güvenlik altyapısıyla 6. neslin ötesine geçmeyi amaçlıyor.

Karşılaştırma Tablosu: FCAS vs GCAP