Belarus, Rusya’nın Oreshnik Füze Sistemine Destek Veriyor

Belarus, Rusya’nın yeni Oreshnik orta menzilli balistik füze (IRBM) sistemi için fırlatma araçları üretmeye başladı. Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, 13 Mart 2025 tarihinde Kremlin’de yaptığı açıklamada, Oreshnik füzesinin Belarus’a henüz konuşlandırılmadığını ancak füze sistemine ait bazı bileşenlerin üretiminin devam ettiğini doğruladı. Lukaşenko, Belarus’un şu an için Oreshnik füzelerine sahip olmadığını ancak birkaç fırlatma aracının üretiminin tamamlanmak üzere olduğunu belirtti. Bu sistemlerin operasyonel hale gelebilmesi için Rusya’dan füze tedarik edilmesi gerektiğini vurguladı.

Belarus’un Orta Menzilli Balistik Füze (IRBM) fırlatma araçları üretmesi, Rusya ile artan askeri işbirliğinin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. Lukaşenko, Moskova ziyaretinde, Oreshnik sisteminin Belarus’ta konuşlandırılması sürecinin, iki ülke arasındaki askeri anlaşmalar çerçevesinde ilerlediğini ifade etti. Rusya Dışişleri Bakanlığı Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) İkinci Departmanı Başkanı Aleksey Palişçuk, Oreshnik füze sisteminin Belarus’a konuşlandırılmasının iki ülke arasındaki güvenlik anlaşmaları çerçevesinde gerçekleştirileceğini daha önce açıklamıştı.

Belarus’un Füze Fırlatma Aracı Üretimindeki Geçmişi

Belarus, Sovyet döneminden bu yana füze fırlatma araçları (TEL) ve platformları üretiminde önemli bir rol oynuyor. Minsk Otomobil Fabrikası (MAZ), SS-20 Saber (RSD-10 Pioneer) füze sistemi için kullanılan MAZ-547A mobil fırlatma aracını geliştirmişti. 1980’lerde, Belarus, RT-2PM Topol (SS-25 Sickle) kıtalararası balistik füze (ICBM) sisteminde kullanılan MAZ-7916 fırlatma aracının üretiminde de görev aldı. Bu mobil fırlatma sistemleri, Sovyet füze kuvvetlerinin hareket kabiliyetini artırarak hayatta kalma şanslarını yükseltti.

Günümüzde Belarus, MAZ ve Minsk Tekerlekli Traktör Fabrikası (MZKT) aracılığıyla füze fırlatma sistemlerinin üretimine devam ediyor. 1991’de MAZ’ın askeri taşıma birimi MZKT olarak ayrıldı ve o zamandan bu yana askeri taşımacılık alanında uzmanlaşmış durumda. MZKT-79221, Topol-M kıtalararası balistik füze sisteminin şasisini oluştururken, MZKT-7930 “Astrolog”, İskender balistik füzesi ve Pantsir-S1 hava savunma sistemine ev sahipliği yapıyor.

Belarus-Rusya Güvenlik Anlaşmaları ve Oreshnik Füze Sisteminin Önemi

Belarus ile Rusya arasındaki askeri işbirliği, Aralık 2024’te imzalanan ve 26 Şubat 2025’te Belarus parlamentosunun alt kanadı tarafından onaylanan güvenlik anlaşmalarıyla daha da güçlendi. Bu anlaşma, Rus askeri üslerinin Belarus’a yerleştirilmesi ve stratejik füze sistemlerinin konuşlandırılmasını içeriyor. Belarus parlamentosunun üst kanadı tarafından da onaylandıktan sonra, Lukaşenko’nun imzalaması beklenen bu anlaşma, Oreshnik füze sisteminin Belarus’a konuşlandırılmasının önünü açıyor.

Rusya’nın Oreshnik IRBM sistemi, 5.500 kilometre menzile, Mach 10 (12.400 km/saat) üzeri hıza ve 1,5 ton taşıma kapasitesine sahip. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Oreshnik füzesinin mevcut hava savunma sistemleri tarafından engellenemeyeceğini ve yalnızca Rusya’nın S-500 hava savunma sistemi tarafından durdurulabileceğini belirtti. Bu füze sisteminin, daha önce iptal edilen RS-26 Rubezh kıtalararası balistik füze programına dayandığı iddia ediliyor. Uzmanlar, Oreshnik füzesinin konvansiyonel hassasiyet konusunda eksiklikleri olduğunu, büyük ihtimalle nükleer başlık taşıma amacıyla tasarlandığını değerlendiriyor.

Lukaşenko, 6 Aralık 2024’te Minsk’te gerçekleşen Yüksek Devlet Konseyi toplantısında, NATO’nun Polonya ve Litvanya’daki askeri hareketliliğine karşı caydırıcı güç oluşturmak için Oreshnik füzesinin Belarus’a yerleştirilmesini talep etti. Putin ise bu füzenin 2025’in ikinci yarısında konuşlandırılabileceğini, üretim sürecine bağlı olarak Belarus’un hedef belirleme konusunda Rusya ile işbirliği yapabileceğini açıkladı.

Oreshnik Füzesinin Ukrayna’da Kullanımı ve Küresel Yankıları

21 Kasım 2024’te, Rusya, Oreshnik füzesini ilk kez savaşta kullanarak Ukrayna’nın Dnipro kentindeki bir savunma tesisini vurdu. Rus hükümeti, saldırının Ukrayna’nın Rus topraklarına uzun menzilli saldırılar düzenlemesine karşılık olarak gerçekleştirildiğini duyurdu. Estonya ve Birleşik Krallık gibi Batılı savunma yetkilileri, bu saldırıyı Rusya’nın stratejik bir mesajı olarak değerlendirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, saldırının zamanlamasının ABD’deki Başkan Donald Trump yönetimini etkilemeye yönelik bir hamle olabileceğini iddia etti.

Belaruslu yetkililer, Rusya ile askeri işbirliklerinin başka ülkeleri tehdit etmediğini savunuyor. 26 Şubat 2025’te, Cenevre’deki BM Silahsızlanma Konferansı’nda konuşan Belarus Dışişleri Bakanı Maksim Rıjenkov, Rusya’nın nükleer ve konvansiyonel füze sistemlerinin Belarus’a konuşlandırılmasının tamamen savunma amaçlı olduğunu belirtti. 1990’larda Belarus’un, Budapeşte Memorandumu kapsamında nükleer silahlarını devretmesine rağmen, Batı’nın güvenlik garantilerini yerine getirmediğini ifade etti. Rıjenkov, Oreshnik füzesinin NATO faaliyetlerine karşı caydırıcı güç oluşturacağını dile getirdi.

Stratejik ve Askeri Sonuçlar

Belarus Savunma Bakanı Viktor Hrenin, Oreshnik sisteminin ve taktik nükleer silahların konuşlandırılmasının ülkenin savunma yeteneklerini artıracağını belirtti. Ancak füze sisteminin ne zaman aktif hale geleceği hakkında net bir açıklama yapmadı. Rus yetkililer ise Oreshnik’in hipersonik özelliklere sahip olduğunu, mevcut savunma sistemlerini aşabileceğini ifade ediyor. Bazı Rus askeri kaynakları, Oreshnik’in eş zamanlı fırlatıldığında, nükleer silah etkisine yakın bir yıkım gücü oluşturabileceğini iddia ediyor.

Batılı askeri uzmanlar, Oreshnik’in Belarus’a konuşlandırılmasını, Rusya’nın NATO’ya karşı güç dengesi stratejisinin bir parçası olarak görüyor. ABD istihbaratı, Rusya’nın Oreshnik üretimine başladığını ancak füzenin tüm kabiliyetlerinin henüz doğrulanmadığını belirtiyor. Belaruslu yetkililer ise konuşlandırma kararlarının uluslararası güvenlik çıkarları ve Rusya ile imzalanan anlaşmalar doğrultusunda şekillendiğini savunuyor. 2025 yılı boyunca Oreshnik füze sisteminin Belarus’a konuşlandırılmasıyla ilgili gelişmelerin yakından takip edilmesi bekleniyor.